O „Zaporze” w Muzeum AK
Wykład: Mateusz Świerszcz
(zdjęcia – Józef Wieczorek)
Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”
24.09. 1918–7.03.1949
Hieronim Dekutowski ur. w Dzikowie (Tarnobrzeg). W 1939 r. walczył w obronie Lwowa, potem w 1940 we Francji, w Anglii szkolił się m. in. w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Jako cichociemny we wrześniu 1943 r., został zrzucony do okupowanej Polski. W lubelskim jego oddział przeprowadził wiele akcji zbrojnych przeciwko Niemcom, likwidował niemieckich konfidentów, pomagał ukrywającym się Żydom, zwalczał bandytyzm. W 1944 r. brał udział w Akcji ‚Burza’. Po krótkim okresie ukrywania się wrócił do konspiracji, dowodząc grupą dywersyjną przeprowadzał akcje zbrojne przeciwko funkcjonariuszom NKWD, UB i MO.
Aresztowany w 1947 r. przy próbie ucieczki na Zachód, torturowany w więzieniu mokotowskim w Warszawie, w r. 1948 skazany na 7-krotną karę śmierci. Po nieudanej próbie ucieczki z więzienia wykonano na nim karę śmierci strzałem w tył głowy 7 marca 1949 r.
Jego ostatnie słowa brzmiały:
„Przyjdzie zwycięstwo! Jeszcze Polska nie zginęła!”.
23 maja 1994 Sąd Wojewódzki w Warszawie, unieważnił jego wyroki śmierci.
15 listopada 2007 Prezydent RP Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie Hieronima Dekutowskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Jego szczątki zostały zidentyfikowane w 2013 r. w zbiorowej mogile na „Łączce”na Powązkach.
♣
Pomnik Hieronima Dekutowskiego stanie w Galerii Wielkich Polaków XX wieku w Parku Jordana
♠
(Żołnierze Wyklęci – Antykomunistyczne Podziemie Zbrojne po 1944 r. – IPN, 2013)